“Απόστολοι εκ περάτων, συναθροισθέντες ενθάδε, Γεθσημανή τω χωρίω, κηδεύσατέ μου το σώμα. και συ, Υιέ και Θεέ μου, παράλαβέ μου το πνεύμα”
Η Θεοτόκος Παρθένος Μαρία από πολύ νωρίς, ήδη από τον 1° μ.Χ. αι.απολάμβανε του σεβασμού και της αγάπης της πρώτης Εκκλησίας και των πιστών χριστιανών. Ήδη μέσα από την Κ.Δ. διαφαίνεται η τιμή προς το πρόσωπο της Θεοτόκου: ” Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι aι γενεαί ” (Λουκ.1,48). Την Παναγία επίσης μακάρισε πρώτη η Ελισάβετ, όταν πλήρης Πνεύματος Αγίου, ανεφώνησε: ” Έυλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου. Και μακαρία η πιστεύσασα, ότι έσται τελεiωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου” (Λουκ.1,42-45). Αλλά και το πλήθος των πιστών γυναικών πον άκουαν τον Κύριω να κηρύττει, μακαρίζουν την Μητέρα Του που Τον ανέθρεψε(Λουκ.11,27).
Από τα περιστατικά που περιγράφονται στην Κ.Δ. είναι έκδηλη η απόδοση τιμής και σεβασμού στο πρόσωπο της Παναγίας, κυρίως διότι ως Θεομήτωρ και Θεογεννήτρια συμμετέχει ουσιαστικά στην ενανθρώπηση του Κυρίου και στην εκπλήρωση του σχεδίου της θεϊκής Οικονομίας για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Ήταν αναμενόμενο η αγάπη των χριστιανών για την Μητέρα τον Θεού και το ενδιαφέρον τους για τα περιστατικά της ζωής της να είναι αυξημένο. Η Εκκλησία τιμητικώς καθιέρωσε εορτές προς τιμήν της Παναγίας αφιερωμένες στις καθοριστικές στιγμές του βίου της (Σύλληψη, Γενέθλιον, Εισόδια στον Ναό, Ευαγγελισμός, Κοίμηση της Θεοτόκου), καθώς και με την ανέγερση ναών στην Χάρη Της, όπως και την εισαγωγή θεομητορικών ύμνων και θεοτοκίων στην λατρεία της Εκκλησίας.
Από τις εορτές που αναφέρονται στο πρόσωπο της Παναγίας, εξέχουσα Θέση κατέχει η Κοίμηση της Θεοτόκου, ίσως η παλαιότερη Θεομητορική εορτή. Ο αρχικός πυρήνας της εορτής εντοπίζεται στα Ιεροσόλυμα και συνδέεται με τον ναό της Παναγίας στη Γεθσημανή, όπου υπήρχε και ο τάφος Της. Αργότερα βέβαια η εορτή εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την χριστιανοσύνη.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου, υπήρξε ένδοξη και συνοδεύθηκε από την Μετάστασή της στους Ουρανούς. Είναι αλήθεια πως τα Ευαγγέλια της Κ.Δ. μας αναφέρουν λιγοστές λεπτομέρειες για την ζωή της Παναγίας κυρίως σε σχέση με ό,τι αφορά την ζωή του Κυρίου, αφού ο κύριος σκοπός των Ευαγγελιστών είναι να καταγράψουν την ζωή και την διδασκαλία του Χριστού. Πολλές και σημαντικές πληροφορίες για την ζωή της Παναγίας, αντλούμε από το λεγόμενο ” πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου “, κείμενο του 1ου μ.Χ. αι., που αποδίδεται στον Απόστολο Ιάκωβο, δεν ανήκει όμως στα κανονικά βιβλία της Κ.Δ., έχει όμως την αξία του καθώς μας διασώζει πολύτιμα στοιχεία για τον βίο της Παναγίας,τα οποία η Εκκλησία μας τα αναγνωρίζει ως απηχήσεις πραγματικών γεγονότων και τα συμπεριλαμβάνει στην Ιερά Παράδοση. Από το “πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου” η Εκκλησία έχει αντλήσει στοιχεία για την καθιέρωση των διαφόρων Θεομητορικών εορτών και το ίδιο το κείμενο έχει αποτελέσει πηγή εμπνεύσεως για, υμνογράφους και αγιογράφους.
Σύμφωνα με το κείμενο αυτό του 1ου μ.Χ. αι., η Παναγία μετά την Ανάσταση του Κυρίου και την ημέρα της Πεντηκοστής, εγκαταστάθηκε για τα τελευταία χρόνια της ζωής Της στην Γεθσημανή, όπου έζησε αυστηρά ασκητικά, με προσευχή, αγρυπνίες, νηστεία και έργα ελεημοσύνης σε χήρες και ορφανά.
Η Μητέρα του Κυρίου, σε ηλικία 59 ετών, προαισθανόμενη το τέλος της επίγειας ζωής Της, επιδόθηκε σε δεκαπενθήμερη ειδική νηστεία και προσευχή. Τρεις ημέρες πριν την Κοίμησή Της, ο αρχάγγελος Γαβριήλ Της εμφανίσθηκε για να Της αναγγείλει την ακριβή ημέρα της Κοιμήσεως Της. Η Παναγία, αφού προσευχήθηκε στον Υιό Της, έκανε τις τελευταίες εξόδιες ετοιμασίες και ειδοποίησε τους γνωστούς Της. Οι Απόστολοι, που ήσαν διασκορπισμένοι στα πέρατα της γης διαδίδοντας το Ευαγγέλιο, με τρόπο θαυματουργικό μεταφέρθησαν στην Γεθσημανή ” θεαρχίω νεύματι, πάντοθεν οι θεοφόροι Απόστολοι, υπό νεφών μεταρσίως αιρόμενοι ” (δοξαστικό εσπερινού 15ης Αυγούστου), για να βρεθούν κοντά Της στις ύστατες αυτές στιγμές. Όταν η Θεοτόκος εκοιμήθη, ο Υιός Της εμφανίσθηκε ενώπιον των Αποστόλων, αστράπτων όπως στο Όρος Θαβώρ, παρέλαβε την ψυχή Της, ενώ αγγελικές δυνάμεις την συνόδευαν στους Ουρανούς.
Η Θεοτόκος, σύμφωνα με επιθυμία Της, ετάφη στην Γεθσημανή, στο Όρος των Ελαιών, ενώ στην τελευταία Της κατοικία την συνόδευσαν με νεκρική πομπή οι Απόστολοι και οι Άγγελοι με ψαλμωδίες. Κατά Θεία Οικονομία, ο Απόστολος Θωμάς απουσίαζε. Πληροφορήθηκε την Κοίμηση της Θεοτόκου δύο-τρεις μέρες αργότερα και θέλησε να προσκυνήσει τον τάφο Της. Όταν οι Απόστολοι άνοιξαν το μνήμα, διαπίστωσαν έκπληκτοι ότι ο τάφος ήταν άδειος, καθώς το πανάχραντο και θεοδόχο σώμα της Παναγίας μετέστη στον Ουρανό.
Πως ήταν δυνατόν ο τάφος να κρατήσει το άχραντο σώμα της Παναγίας; Η Μητέρα ακολούθησε τον Υιό Της στους Ουρανούς. Δεν μπορούσε να συμβεί διαφορετικά. Η Θεοτόκος, έχοντας κυοφορήσει στο σώμα Της τον Χριστό, τον Κύριο της Ζωής, κατέστη και η ίδια Μητέρα της Ζωής. Η ζωή της Παναγίας καθαγιάστηκε από την παρουσία του Ιησού, η Θεοτόκος διαφυλάχθηκε αγνή και αμόλυντος από την αμαρτία, και όπως ο Υιός Της, έτσι και η ίδια, δεν υπέστη την φθορά του Άδου.
“Τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν”. Και όπως λέει χαρακτηριστικά το απολυτίκιο της εορτής, η Θεοτόκος με την Κοίμησή Της μετέστη στους Ουρανούς και την αιώνιο ζωή, και από εκεί, κοντά στον Υιό Της,ακατάπαυστα Τον ικετεύει και πρεσβεύει για την σωτηρία μας. ” Έν τη γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη Κοιμήσει, τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε. Μετέστης προς την ζωήν, Μήτηρ υπάρχουσα της ζωής, και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, εκ θανάτου τας ψυχάς ημών “.
Την ένδοξη Κοίμηση και Μετάσταση της Θεοτόκου έχουν εγκωμιάσει με ειδικά αφιερωμένες ομιλίες πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας, όπως π.χ. οι Γερμανός Α’Πατριάρχης Κων/πόλεως, Ανδρέας Κρήτης, Ιω. Δαμασκηνός, Θεόδωρος Στουδίτης, Γρηγόριος Παλαμάς, Νικόλαος Καβάσιλας, ενώ εξαίσιοι ύμνοι και κανόνες έχουν συνθέσει προς τιμήν Της μεγάλοι υμνογράφοι της Εκκλησίας μας, όπως Ρωμανός ο Μελωδός, Ιωσήφ ο Υμνογράφος, Ιω. Δαμασκηνός κ.ά.
Αντίθετα με την ταπεινή γέννηση της Θεοτόκου, η Κοίμηση αποτελεί ένδοξο γεγονός και χαρμόσυνο: ” Τη ενδόξω Κοιμήσει Σου ουρανοί επαγάλλονται, και αγγέλων γέγηθε τα στρατεύματα. Πάσα η γη δε ευφραίνεται, ωδήν Σοι εξόδιον προσφωνούσα τη Μητρί , Του των όλων δεσπόζοντος, απειρόγαμε Παναγία Παρθένε, η το γένος των ανθρώπων ρυσαμένη προγονικής αποφάσεως” (Αίνος όρθρου 15ης Αυγούστου). (=Με την ένδοξη Κοίμησή Σου οι ουρανοί αγαλλιάζουν από χαρά, και τα στρατεύματα των αγγέλων χαίρονται, Όλη η γη ευφραίνεται, καθώς αναπέμπει ωδή εξόδιο στην Μητέρα Αυτού που είναι κυρίαρχος των όλων, σε Σένα Παναγία Παρθένε που είσαι άπειρη από γάμο, που λύτρωσες το ανθρώπινο γένος από την προγονική απόφαση- δηλ. της Εύας που αμάρτησε).
Και εμείς, οι πιστοί χριστιανοί που προστρέχουμε να τιμήσουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου, χαιρόμαστε και πανηγυρίζουμε μαζί με τις ουράνιες και αγγελικές δυνάμεις, και παράλληλα εναποθέτουμε την προσευχή και την ελπίδα μας στην Μητέρα του Κυρίου μας, και δική μας Μητέρα.
Διαβάστε τα “Εγκώμια Επιτάφιου Θρήνου της Παναγίας”. |
|